Οικολογικές ματιές στο Λιμάνι του Πειραιά

Μεσόγειος, μια θαλάσσια περιοχή 3 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, μια θαλάσσια λίμνη που ακροβατεί ανάμεσα στην ομορφιά και τηρύπανση.

Στα παράλια της ζουν περίπου 350.000.000 άνδρωποι που ανήκουν σε 18 διαφορετικές χώρες. Το στενό του Γιβραλτάρ αποτελεί τη μόνη δίοδο επικοινωνίας; και ανταλλαγής του νερού μεταξύ του Ατλαντικού ωκεανού και της θάλασσας.

Τα νερά της ανανεώνονται μόνο μια φορά κά9ε 80-100 χρόνια και ενώ αντιπροσωπεύουν το 1% του συνόλου των υδάτων της γης, δέχονται το 1/4 της παγκόσμιας ρύπανσης από πετρέλαιο. Πρέπει τουλάχιστον ν'αρχίσουμε ν'ανησυχούμε. Οι διεθνείς συμβάσεις MED-POL, και MAR-POL, αποτελούν κάποιες σανίδες σωτηρίας.

Ελλάδα. Μια μικρή χώρα μέσα στη λίμνη της Μεσογείου. Μικρή , όμως θαυματουργή, αφού η συμβολή της στη ρύπανση του θαλάσσιου οικοσυστήματος είναι σημαντική. Το αποδεικνύουν οι περιοχές "ευτροφισμού" γύρω απ'το Σαρωνικό και το Θερμαϊκό Κόλπο. Στις περιοχές αυτές η υπερβολική ανάπτυξη φυκών προκαλεί ασφυξία στα ψάρια.

Ο Σαρωνικός ενώ είναι ανοικτός κόλπος,αποτελεί μία απ'τις ιδιαίτερα μολυσμένες θαλάσσιες περιοχές,που αναζητά λύσεις (εικόνα 1).

Οι περισσότερο ρυπαινόμενες περιοχές του Σαρωνικούείναι ο κόλπος της Ελευσίνας, λόγω του ότι είναι αβαθής θάλασσα και κέντρο επισκευής πλοίων και η περιοχήόπου αποβάλλει ο Κεντρικός Αποχετευτικός Αγωγός, με παροχές αιχμής 13 κ.μ. το δευτερόλεπτο. Και όμως ο Σαρωνικός μπορεί να σωθεί.

Πώς; Απαιτείται:
α) Συνεργασία όλων των υπευθύνων
β) Ο έλεγχος των βιομηχανιών και η απαγόρευση λειτουργίας άλλων.
γ) Ο έλεγχος των πλοίων,
δ) Η άμεση ολοκλήρωση των έργων αποχέτευσης που είναι το πιο σημαντικό.

Σ'αυτό το σημείο οι γνώμες διχάζονται για τα έργα στην Ψυττάλεια, Ο ωκεανογράφος Π.Παναγιωτίδης υποστηρίζει ότι ο μηχανικός καδαρισμός είναι επαρκής. Αντίθετα κατά τον Συνδεσμο Δήμων Περιοχών Πειραιά και Δυτικής Αττικής χρειάζεται και "βιολογικός καθαρισμός", τρόπος που θα είχε ωs αποτέλεσμα να μην πετιούνται στη θάλασσα 200.000.000 ΚΜ3 νερού το χρόνο,αλλά να χρησιμεύουν για την άρδευση των γύρω νησιών. Μικρότερης έκτασης εγκαταστάσεις προτείνει ο Γ.Πολυχρονόπου-λος, πρόεδρος της τεχνικής εταιρίας προστασίας περιβάλλοντος υπενθυμίζοντας ότι η φύση απορρίπτει τα ογκώδη δημιουργήματα. Το μεγάλο μήκος των Ελληνικών ακτών καδώς και η γεωγραφική θεση της χώρας μας είχαν ως αποτέλεσμα τη ρύπανση των Ελληνικών θαλασσών από πετρελαιοειδή. Μια μικρή λωρίδα πετρελαιοκηλίδας προκαλεί τρομερές συνέπειες σε βάρος του θαλάσσιου πλούτου.

Ρύπανση από τοξικά, χημικά και ραδιενεργά απόβλητα συμβαίνει σπάνια αλλά και δύσκολα αντιμετωπίζεται.

Το λιμάνι του Πειραιά: "Αρχαίο Πέρασμα", το σταυροδρόμι των μεγάλων θαλασσίων οδών,που συνδέουν την Ευρώπη με τις άλλες Ηπείρους. Πήρε τη σημερινή του μορφή από το 1930 και φέρνει δόξα. και πλούτο.Ένα ζωντανό κομμάτι του Πειραιά. Η Μητρόπολη της Ελληνικής Ναυτιλίας.

Τα στοιχεία που ακολουθούν δόθηκαν από τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιά και συγκεκριμένα από τους: Παπαδόγγονα, Γενικό Διευθυντή του ΟΛΠ και Κυρ.Περιμένη, διευθυντή διακίνησης εμπορευμάτων (εικόνα 3).

23.400 Μ2 έχουν λιμενοποιηΟεί για εμπορικά,οικονομικά και τουριστικά έργα όπου εργάζονται 3600 εργαζόμενοι.

Αποτέλεσμα της μεγάλης κίνησης και δραστηριότητας του λιμανιού είναι η αυξημένη ρύπανση.
Συμφωνα με τις πληροφορίες των αρμοδίων του YEN κ. Δουμάνη και του λιμεναρχείου Μ. Φερούση, αυτή προέρχεται, από χερσαίες πηγές κυρίως (βιομηχανικά απόβλητα και αστικά λύμματα) .

Ιδιαίτερα ο στόχος της μείωσης του κόστους μεταφοράς των βιομηχανικών προϊόντων είχε ως συνέπεια την υπέρμετρη ανάπτυξη βιομηχανικών μονάδων στις γύρω συνοικίες και μάλιστα ρυπογόνων (λιπάσματα).

Τι περιέχει το αθώο νερό της βροχής που καταλήγει μέσω των υπονόμων στο λιμάνι; Μήπως και λάδια από γκαράζ,μήπως ακόμα και ψόφια ζώα;

Μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχουν και τα πλοία.Είναι επαρκής ο καθαρισμός του έρματος των πλοίων; Τα γεγονότα ρύπανσης από πετρελαιοειδή, επιβάλλουν τον εκσυγχρονισμό του συστήματος. Απλώνουμε χέρι βοηθείας στην ΕΟΚ και σ'αυτόν τον τομέα, μέσω του προγράμματος INDERECT.

Νόμοι καταστολής της ρύπανσης υπάρχουν και έχει επιβληθεί πρόστιμο μέχρι και 150.000.000 δρχ. Παρουσιάζονται όμως αδύναμοι μπροστά στην ασυνειδησία και ανευθυνότητα ορισμένων πλοιοκτητών και πλοιάρχων. Σ'αυτό το σημείο αξίζει ν'αναφερθεί η συμβολή της οργάνωσης HELMEPA, στην καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης ιδιαίτερα στους εργαζόμενους ναυτικούς.
Για τις πετρελαιοκηλίδες απαιτείται "σχέδιο άμεσης ανάγκης" σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα.

Η αποκομιδή σκουπιδιών των πλοίων αποτελεί ένα εξίσου σημαντικό πρόβλημα. Την έχουν αναλάβει μέχρι τώρα ιδιωτικές εταιρίες, αλλά μπορεί να αποτελέσει την αρχή μιας καλής συνεργασίας του ΟΛΠ με τον Δήμο.
Ο Πρόεδρος της ΠΕΝΕΝ δηλώνει (στον τύπο) ότι είναι ελλιπής. Οι δικές μας διαπιστώσεις συνηγορούν με την άποψη του.Τέλος ο εκκαπνισμός των πλοίων επιβαρύνει την ήδη υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση.
Χρειάζεται η ανάπτυξη εγκαταστάσεων υποδοχής πετρελαιοειδών καταλοίπων και σύγχρονα μέσα για την αποκομιδή σκουπιδιών, ώστε οι εργασίες αυτές να γίνονται γρήγορα και με χαμηλό κόστος. Όσο για τα φουγάρα απαιτούνται φίλτρα επεξεργασίας του καπνού. Ένα λιμάνι στο οποίο ελάχιστες βελτιώσεις έχουν πραγματοποιηθεί παρά τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες εδώ και 60 χρόνια, είναι δυνατόν να μην παρουσιάζει μειονεκτήματα;
Είναι ασφαλείς οι εργασίες, οι οποίες μάλιστα γίνονται τελευταία από το νέο φθηνό εργατικό δυναμικό Πολωνούς ή Αλβανούς;
Είναι ασφαλής η ρυμούλκηση και πλοήγηση των πλοίων; Μήπως θα έπρεπε να εξοπλισθεί ο ΟΛΠ με πιο σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας ώστε ν'αποφεύγονται συγκρούσεις πλοίων ακόμα και ναυάγια μέσα στο λιμάνι;
Αλλά και η εξυπηρέτηση των επιβατών σε τι επίπεδο βρίσκεται;
Η έλλειψη σήμανσης στους δρόμους της πόλης συνδυάζεται με έλλειψη χώρων αναμονής,χώρων υγιεινής, πινάκων πληροφοριών και στεγάστρων. Μήπως το εκθεσιακό κέντρο, η γνωστή παγόδα, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί καλύτερα ώστε να καλύψει ένα μέρος από τις προηγούμενες επιτακτικές ανάγκες του λιμανιού;

Λιμάνι και Πόλη. Πόλη και Λιμάνι. Μέχρι τώρα λειτουργούν με στεγανά. Είναι προφανής η αλληλεξάρτηση τους,αλληλεξάρτηση που επηρεάζει τη ζωή των κατοίκων.
Ποια είναι η αιτία για το οξυμένο πρόβλημα των τηλεπικοινωνιών που αντιμετωπίζει ο Πειραιάς σήμερα; Μήπως η ξεπερασμένη τεχνολογία τους που δε μπορεί να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες της πόλης λόγω της ύπαρξης του λιμανιού και των λειτουργιών που το συνοδεύουν; Οι υπεύθυνοι του ΟΤΕ δεν έδωσαν σαφείς απαντήσεις.

Με τα πλοία δε μεταφέρονται μόνο επιβάτες αλλά και επιστολές και δέματα. Τη διακίνηση έχει αναλάβει ιδιαίτερο τμήμα των ΕΛΤΑ το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία των άγονων νησιών. Επίσης ένα άλλο τμήμα υπάρχει στην πλατεία Καραϊσκάκη για την εξυπηρέτηση των τουριστών. Επαρκούν για τις ανάγκες;

Το Τελωνείο βασική υπηρεσία του λιμανιού εκτός από τον εκτελωνισμό των εμπορευμάτων έχει αναλάβει και τους ευαίσθητους τομείς της δίωξης ναρκωτικών και λαθρεμπορίου. Παρά το σημαντικό έργο που επιτελεί αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα όπως υποβαθμισμένοι χώροι εργασίας, ανεπαρκή αριθμό προσωπικού και ξεπερασμένη σε όλους τους τομείς τεχνολογία.

Στην ταλαιπωρία του επιβατικού κοινού συμβάλει και η υποβάδμιση του σταθμού του ΟΣΕ στον Πειραιά. Μπορούμε να ελπίζουμε σε μελλοντικό εκσυγχρονισμό του;
Οι αστικές συγκοινωνίες είναι προβληματικές γενικότερα.Επιτείνουν όμως το κυκλοφοριακό πρόβλημα κοντά στο λιμάνι. Κυκλοφοριακό χάος! Σημειώνει ρεκόρ στην ακτή Τζελέπη. Νταλίκες και IX ταξιδιωτών εμποδίζουν την άνετη κυκλοφορία και δοκιμάζουν τα νεύρα των κατοίκων της περιοχής. Επιπλέον συμβάλίουν στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Οπωσδήποτε πρέπει να βρεθούν τρόποι ώστε τουλάχιστο τα βαρέα οχήματα να μην περνούν μέσα από κατοικημένες περιοχές.
Κάποιοι τροχονόμοι -λιμενικοί διερωτώνται αμήχανα τι θα'πρεπε να κάνουν μια και το λιμάνι έγινε υπαίθριο πάρκινγκ. Τέλος τα ξενοδοχεία και τα κέντρα αναψυχής και διασκέδασης δεν πληρούν τις σύγχρονες προδιαγραφές, θυμίζουν άλλες εποχές.
Συνέπειες των παραπάνω προβλημάτων είναι η χαμηλή εμπορική κίνηση που παρατηρείται στα καταστήματα της πόλης και ιδιαίτερα στα πλησιέστερα του λιμανιού.
Επιπλέον οι εφοπλιστικές εταιρείες βρίσκουν καταλληλότερους χώρους στέγασης σε άλλες περιοχές.
Λύσεις για τα προβλήματα που δημιουργεί η σχέση του λιμανιού με την πόλη, προτείνει ο δήμαρχος Πειραιά στην συνέντευξη που μας παραχώρησε. Δυστυχώς όμως χρονίζουν λόγω της έλλειψης στενής συνεργασίας με τον ΟΛΠ όπως τόνισε.-

Το λιμάνι εν όψει του 1992. Οι ραγδαίες εξελίξεις στην Ανατ.Ευρώπη καν η πορεία προς την ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά του 1992, θα επιφέρουν ριζικές ανακατατάξεις και στον οικονομικό χάρτη της Ευρώπης. Η χώρα μας λόγω της πλεονεκτικής γεωγραφικής θέσης της,8α μπορούσε να έχει ένα σημαντικό μερίδιο στα μεταφορικά δίκτυα που θα δημιουργηθούν. Στην προκειμένη περίπτωση ο Πειραιάς ως το πρώτο εθνικό μας λιμάνι είναι δυνατό να συνεχίσει να παίζει το ρόλο ενός κέντρου διεθνούς διαμετακομιστικού εμπορίου.

Νομίζουμε ότι η ερευνά μας έδειξε την πραγματική εικόνα του λιμανιού του 1991.Λίγος χρόνος μένει ως το '92.Ίσως αυτό, συγκινήσει τον Έλληνα, που,σε κάποιες στιγμές της Ιστορίας του,δραστηριοποιείται δεόντως και διασώζεται.